Παρακολουθήστε το βίντεο παρουσίασης του Αγρο-Κύκλου σε σύντομη και εκτενή εκδοχή.
Κυκλική οικονομία στην αγροτική παραγωγή: ο κύκλος της θρέψης μεταξύ φυτών, ψαριών και εντόμων ως νέο σύστημα παραγωγής τροφής με χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα (Αγρο-Κύκλος)
Χρηματοδοτικό Πρόγραμμα «ΦΥΣΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ & ΚΑΙΝΟΤΟΜΕΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 2022» / Άξονας Προτεραιότητας 3 «ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ»
Χρηματοδότηση: Πράσινο Ταμείο (https://prasinotameio.gr)
Προϋπολογισμός έργου: 199991 €
Φορέας: Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Σχολή Γεωπονικών Επιστημών, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Επιστημονική Υπεύθυνη: Ευθυμία Λεβίζου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια
2023-2025
Ο Αγρο-κύκλος εστιάζει την πολύ-επίπεδη έννοια της κυκλικής οικονομίας στην πρωτογενή παραγωγή, εφαρμόζοντας ένα πρωτοποριακό κυκλικό τρι-τροφικό μοντέλο που περιλαμβάνει τρία είδη οργανισμών (φυτά, ψάρια και έντομα) που το ένα τρέφει το άλλο. Σκοπός του έργου είναι η εφαρμογή των αρχών της κυκλικής οικονομίας στην παραγωγή αγροτικών προϊόντων, μέσω της επαναχρησιμοποίησης πλούσιων σε θρεπτικά υλικών που έως τώρα θεωρούνται απόβλητα. Εντασσόμενα στο κύκλο της θρέψης, τα υπολείμματα ή παραπροϊόντα του μεταβολισμού του ενός οργανισμού θα αποτελέσουν τροφή για τον επόμενο, μετατρεπόμενα από απόβλητα σε πόρο.
Οι στόχοι του έργου εκτείνονται σε δύο κατευθύνσεις: α) δημιουργία νέας γνώσης με την έρευνα πάνω στην εφαρμογή του κυκλικού συστήματος παραγωγής, η πληρότητα της οποίας θα αποτελέσει και τον οδικό χάρτη για την εισαγωγή του στον πρωτογενή τομέα και β) μεταφορά γνώσης/τεχνογνωσίας, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση παραγωγών, επιχειρήσεων του πρωτογενούς τομέα και πολιτών για το νέο μοντέλο που είναι αντίθετο με το εφαρμοζόμενο γραμμικό μοντέλο ανάπτυξης.
Η ολοκλήρωση της υδατοκαλλιέργειας, της ενυδρειοπονίας και της εκτροφής εντόμων στο κυκλικό τρι-τροφικό σύστημα αγροτικής παραγωγής θα οδηγήσει σε μεγιστοποίηση της ανακύκλωσης θρεπτικών, νερού και ενέργειας, ελαχιστοποιώντας τα απόβλητα.
Στα αναμενόμενα αποτελέσματα, παράλληλα με την εφαρμογή της αρχής «τίποτα δεν απορρίπτεται-όλα επαναχρησιμοποιούνται» για τη μεγιστοποίηση της παραγωγής αγροτικών προϊόντων αλλά και ψαριών, περιλαμβάνονται και: α) η μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος από την απόρριψη αποβλήτων (σοβαρό πρόβλημα σε μεγάλες παραγωγικές μονάδες είτε υδατοκαλλιεργειών ή θερμοκηπιακών προϊόντων), β) η εξοικονόμηση περιβαλλοντικών πόρων, κυρίως νερού, που είναι το συνεκτικό στοιχείο των παράλληλων καλλιεργειών λαχανικών/ψαριών (μεταφέροντας πολύτιμα θρεπτικά συστατικά), γ) μείωση της χρήσης χημικών λιπασμάτων/ προώθηση οργανικών προϊόντων θρέψης.
Περίληψη των πτυχών του Αγροκύκλου παρατίθεται σε βιντεοσκοπημένο υλικό σε σύντομη και εκτενή εκδοχή.
Έφη Λεβίζου, Επιστημονική Υπεύθυνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Φυσιολογίας Φυτών, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Χρήστος Αθανασίου, Καθηγητής Εντομολογίας, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Ιωάννης Καραπαναγιωτίδης. Αναπληρωτής Καθηγητής Διατροφής Υδρόβιων Ζωικών Οργανισμών, Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Νικόλαος Κατσούλας, Καθηγητής Γεωργικών Κατασκευών – Θερμοκηπίων, Τμήμα Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Κωνσταντίνος Κορμάς, Καθηγητής Μικροβιακής Οικολογίας Υδάτινου Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωπονίας Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Έλενα Μεντέ, Καθηγήτρια Φυσιολογίας Θρέψης Υδρόβιων Ζωικών Οργανισμών, Τμήμα Κτηνιατρικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
- 25/9/2023 Επισκέπτες ερευνητές στις εγκαταστάσεις του Αγρο-κύκλου
Επίσκεψη στις 25/9/23 Καθηγητών από την Τουρκία και Ρουμανία στο πλαίσιο του προγράμματος Erasmus. Οι Καθηγητές ξεναγήθηκαν στο πιλοτικό θερμοκήπιο και στη μονάδα εκτροφής εντόμων και τους παρουσιάστηκαν με λεπτομέρειες οι στόχοι, ο σχεδιασμός και τα αναμενόμενα αποτελέσματα του Αγρο-κύκλου.
- 27-29/9/2023 Ομιλία της Έφης Λεβίζου στο διεθνές συνέδριο Retaste
Ομιλία της Επιστημονικής Υπευθύνου του Αγρο-κύκλου Έφης Λεβίζου στο διεθνές συνέδριο Retaste: Rethink Food Resources, Losses, and Waste -Third International Conference, που διεξήχθη στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο (27-29/9/23). Στην ομιλία με τίτλο «Circular economy in agricultural production: the cycle of nutrition between plants, fish and insects as a new system of food production with low environmental footprint» παρουσιάστηκε το έργο, και ειδικότερα η αναγκαιότητα του, οι στόχοι, ο σχεδιασμός και τα αναμενόμενα αποτελέσματα.
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας για να ενημερώνεστε για τις δράσεις μας!
- 20/5/2023 Πιλοτικό θερμοκήπιο ενυδρειοπονίας (aquaponics)
Το πιλοτικό θερμοκήπιο ενυδρειοπονίας (aquaponics) 450 m2 που βρίσκεται στο Ερευνητικό Αγρόκτημα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Βελεστίνο (20 Km βορειοδυτικά του Βόλου). Πρόκειται για ένα θερμοκήπιο μισού στρέμματος που περιλαμβάνει τον χώρο καλλιέργειας των φυτών και έναν κλειστό θάλαμο με ρυθμιζόμενες συνθήκες όπου στεγάζεται η υδατοκαλλιέργεια.
Στο θερμοκήπιο αυτό θα διεξαχθούν τα πειράματα του Αγρο-κύκλου και θα λειτουργήσει ως επιδεικτικός χώρος κατά τις ανοιχτές ημέρες στο κοινό και τους παραγωγούς, στη διάρκεια των δράσεων δημοσιότητας του έργου.
Στο εσωτερικό του θερμοκηπίου μέρος του ενυδρειοπονικού συστήματος: οι μπλε δεξαμενές φιλοξενούν τα ψάρια και οι υπόλποιες είναι δεξαμενές φίλτρων (βιολογικού, μηχανικού) του συστήματος.
- Ιούλιος-Αύγουστος 2023
Στο πλαίσιο του προγράμματος Αγρο-Κύκλος έγινε η εγκατάσταση του συστήματος εκτοφής μαύρης μύγας-στρατιώτη (Black Soldier Fly, Hermetia illucens).
Γενική άποψη του θαλάμου εκτροφής εντόμων.
Μέσα στο θάλαμο εκτροφής εντόμων, όπου διακρίνονται οι κλωβοί νύμφωσης και αναπαραγωγής και οι δίσκοι εκτροφής προνυμφών.
- 21/08/2023
Μεταφέρθηκαν 2kg προνύμφες Hermetia illucens από το εργαστήριο Εντομολογίας και Γεωργικής Ζωολογίας του Τμήματος Γεωπονίας Φυτικής Παραγωγής και Αγροτικού Περιβάλλοντος του ΠΘ στον νέο χώρο εκτροφής. Οι προνύμφες τοποθετούνται σε ειδικούς δίσκους εκτροφής. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των προνυμφών όταν φτάσουν στο κατάλληλο αναπτυξιακό στάδιο θα οδηγηθούν στην παραγωγή εντομοαλεύρου που αποτελεί σημαντικό συστατικό της ιχθυοτροφής. Με αυτή ταίζονται τα ψάρια (τιλάπιες) του Αγρο-κύκλου.
Προνύμφες της μύγας μαύρος στρατιώτης.
Επίσης, στο χώρο βρίσκονται δύο χώροι φιλοξενίας εντόμων. Ο ένας χώρος είναι ειδικός κλωβός για την διαδικασία νύμφωσης της μύγας που προηγείται της αναπαραγωγής και ονομάζεται κλωβός νύμφωσης (Dark cage).
Σε πρώτο πλάνο ο κλωβός νύμφωσης (μαύρος).
Ο δεύτερος χώρος είναι ο κλωβός όπου επιτελείται η διαδικασία της σύζευξης και αναπαραγωγής των μυγών (Love cage). Οι δύο χώροι που προαναφέρθηκαν συνδέονται μέσω ενός μικρού διαδρόμου που επιτρέπει την μετακίνηση των ενήλικων ατόμων από τον κλωβό νύμφωσης στον κλωβό αναπαραγωγής.
Ο κλωβός αναπραγωγής. Εδώ γίνεται η σύζευξη των ενήλικων εντόμων και η αναπραγωγή τους.
- 18/09/2023 έναρξη συνδυασμού καλλιέργειας/εκτροφής
Ξεκίνησε το πρώτο πείραμα ενυδρειοπονίας με την καλλιέργεια αγγουριού (Cucumis sativa) σε συνδυασμό με την εκτροφή κόκκινης τιλάπιας. Οι δυο μεταχειρίσεις που εξετάζονται αφορούν το θρεπτικό διάλυμα με το οποίο ποτίζετα η καλλιέργεια: α) τυπικό υδροπονικό διάλυμα (μάρτυρας) και β) διάλυμα ενυδρειοπονίας, το οποίο έρχεται από τις δεξαμενές των ψαριών αφού περάσει από το βιολογικό φίλτρο. Το δεύτερο διάλυμα τροφοδοτεί τα φυτά με τα διαλυμένα σε αυτό θρεπτικά στοιχεία που προέρχονται από τις απεκκερίσεις των ψαριών και την μη καταναλωθείσα τροφή τους. Έτσι τα απόβλητα των ψαριών γίνονται πόρος για το φυτό!
Οι πρώτες μέρες της καλλιέργειας αγγουριού.
Λίγες μέρες αργότερα.
Οι κόκκινες τιλάπιες του συστήματος.
- 18/10/2023 εκτροφή της Μύγας Μαύρος στρατιώτης
Στις εγκαταστάσεις εκτροφής της μύγας-μαύρος στρατιώτης (Hermetia illucens) πραγματοποιούνται πολλές καθημερινές εργασίες: οι προνύμφες που βρίσκονται στα trays εκτροφής ταίζονται με αγγούρια και φύλλα αγγουριού που προέρχονται από το κλάδεμα των φυτών.
Οι προνύμφες τρέφονται με αγγούρια και φύλλα.
Το αγαπημένο μέρος του αγγουριού για τις προνύμφες είναι το μαλακό εσωτερικό του!
Συλλέγονται τα αυγά από το Love cage, και τοποθετούνται σε κουτιά με τροφή πτηνών ώστε όταν εκκολαφθούν να τραφούν οι νεαρές προνύμφες.
Όταν οι προνύμφες είναι έτοιμες για συγκομιδή, διαχωρίζονται από το υπόστρωμα με κοσκίνισμα και πηγαίνουν για ιχθυοτροφή, ενώ άλλες αφήνονται να αναπτυχθούν στον κλωβό νύμφωσης για να συνεχίσει ο κύκλος ζωής τους.
Διαχωρισμός των προνυμφών από το υπόστρωμα εκτροφής
- 19/03/2024 Ολοκλήρωση του δεύτερου πειράματος!
Ολοκληρώθηκε το δεύτερο κατά σειρά πείραμα ενυδρειοπονίας με την καλλιέργεια μαρουλιού στο πλαίσιο του Αγρο-κύκλου. Η καλλιέργεια του μαρουλιού πραγματοποιήθηκε για 45 ημέρες, παράλληλα με την εκτροφή των ψαριών (tilapia) και των εντόμων Hermetia illucens (black soldier fly). Οι μεταχειρίσεις που ελέγχθηκαν ήταν τρεις: υδροπονία (ως μάρτυρας), συζευγμένη και αποζευγμένη ενυδρειοπονία. Κατά τη διάρκεια του πειράματος πραγματοποιήθηκαν αναπτυξιακές και φυσιολογικές μετρήσεις στα φυτά.
Οι φωτογραφίες που ακολουθούν προέρχονται από το θάλαμο εκτροφής εντόμων. Στην αριστερή φαίνεται ο κλωβός αναπαραγωγής γεμάτος από μύγες-μαύρους στρατιώτες, ενώ στη δεξιά φωτογραφία φαίνονται ξύλινα γλωσσοπίεστρα πάνω στα οποία έχουν εναποθέσει οι μύγες τα αυγά τους. Τα τελευταία θα εκκολαφθούν και θα πέσουν στο θρεπτικό μέσο που βρίσκεται από κάτω, από το οποίο θα τραφούν για να αναπτυχθούν οι προνύμφες. Αυτές θα γίνουν εντομοάλευρα που θα ταΐσουν τα ψάρια (τιλάπιες) του πειράματος.
Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα μας για να ενημερώνεστε για τα νέα μας!